Op 4 april 2018 trapt Sense of Place af met Kerend Tij, twee tentoonstellingen in Leeuwarden. In het Aegongebouw met Waterpanorama en in de Kanselarij met Waddenkelder.
Laat je in de Waddenkelder verrassen door de dynamiek van het getij: met je blote voeten in het zand ervaar je de cyclus van eb en vloed samengebald in één minuut. Een ode aan de Waddenzee: slenken, zandbanken, wadden, stranden en duinen. Een dynamisch landschap, altijd in beweging. Uniek in de wereld en vanaf 2009 Unesco Werelderfgoed.
De Waddenzee is altijd door de mens beïnvloed. Places of Hope is een prachtig podium voor de innovatieve Sense of Place projecten. Deze maken het mogelijk de dynamiek van de Waddenzee en haar schoonheid en poëzie nog intenser te beleven. De projecten hebben respect voor cultuur en natuur en vertellen het verhaal van de locatie en het landschap. Ze geven de plek daarmee extra aantrekkingskracht en betekenis: a Sense of Place.
In de Waddenkelder raak je doordrongen van de kwetsbaarheid, de schoonheid en het unieke karakter van het altijd in beweging zijnde Waddenlandschap.
Bruno Doedens (1959) studeerde aan de Academie van Bouwkunst te Amsterdam, specialisatie Landschapsarchitectuur. In 1990 wint hij de basisprijs Prix de Rome – Landschapsarchitectuur. In 1993 richt hij samen met Maike van Stiphout het bureau DS op dat de internationale prijsvraag voor twee parken op de Potzdamer Platz in Berlijn wint. Beiden zijn gerealiseerd. In 2005 gaat Doedens zelfstandig verder, sinds 2007 o.a. als initiator en artistiek leider van Slem. Bij al zijn projecten staat naast deskundigheid en ambacht de verbeelding centraal. De fascinatie om ‘het onmogelijke waar te maken’, oftewel ‘om van water wijn te maken’, én de aandacht voor de langere termijn en de sociale en culturele waarden, voeren de boventoon.
Voor meer informatie Bruno Doedens
Realisatie: van 04.04.2018 t/m 25.11.2018
“Wachten op hoog water” is een beeld van Jan Ketelaar. Het beeld bestaat uit twee, van metaal gelaste, vrouwen van vijf meter hoog. Een volle vrouw en een dunne vrouw. Ze kijken uit over zee.
Het beeld gaat over de zoektocht naar balans en uitwisseling.
Jan Ketelaar is een kunstenaar uit Friesland. In 2002 studeerde hij af aan de Academie Minerva, beeldhouwen interdisciplinair. Onder de naam Potzenmakerij Ketelaar maakt hij zogenaamde potzen: serieuze grappen.
Jan Ketelaar exposeerde o.a. in Portugal, Bremen en New York. Trok met zijn metershoge beelden, “de staat van Nederland”, verschillende malen (per heftruck) door Nederland. In 2014 werd in Leeuwarden zijn koninklijk hek, in de vorm van een bank bestaande uit lindebladeren, geplaatst rondom de 1e koningslinde in Nederland. Hij is voornamelijk beeldhouwer maar schrijft en publiceert ook gedichten. In 2008 en in 2012 stond hij in de finale NK Poetry Slam. In 2014 kwam zijn eerste bundel uit “Van een man die dacht, ik wil niet meer denken”. Daarnaast organiseert hij als potzenmaker literaire en culturele bijeenkomsten en is hij plannenmaker.
De vordering van de beelden is te zien in de werkplaats van Jan Ketelaar, die iedere zaterdag is geopend voor publiek.
Verwachte realisatie: juli 2018
Op 4 april 2018 trapt Sense of Place af met Kerend Tij, twee tentoonstellingen in Leeuwarden. In het Aegongebouw met Waterpanorama en in de Kanselarij met Waddenkelder.
Bij Waterpanorama ruik, proef en ervaar je de Middelzee, ooit de verbinding met het Waddengebied; hét podium van Sense of Place voor de komende jaren.
Waterpanorama wordt ingericht door Alex van de Beld.
Alex van de Beld studeerde aan de Academie voor Bouwkunst te Groningen. Hij was medeoprichter en ruim 20 jaar partner van Onix, een architectenbureau dat zich bezighoudt met grootschalige, stedelijke projecten tot kleine, unieke interventies in het landschap. Vanaf 2015 gaat hij zelfstandig verder als oprichter en directeur van ALB Surroundings by Onyx International. Alex: “Werkend in de perifere omgeving, probeer ik nieuwe verbanden te ontdekken tussen landschap en design, kunst en theorie, politiek en stedenbouw, cultuur en onderwijs. Mijn missie is vooral om te bemiddelen in de manier waarop mensen in door de mens gemaakte omgevingen leven”.
Realisatie: van 04.04.2018 t/m 25.11.2018
Hoog in een toren op de Waddendijk bij Ternaard het omringende polder- en kwelderlandschap als een totaalervaring beleven. Dát is Camera Batavia, die je vanuit een uniek perspectief, met behulp van een bolle spiegel, naar alle kanten tegelijk laat kijken. Een verwarrende en nieuwe ervaring die de gebruikelijke blik op het landschap vervangt .
Voorlopers van Camera Batavia waren te zien op Oerol 2015 en 2016. De definitieve toren vindt in 2018 zijn plaats bij Ternaard. Vanaf de toren kan zowel op ligbanken in de open buitenruimte als vanuit een afgesloten binnenruimte (camera obscura) het beeld in de spiegel worden ervaren.
Arjen Boerstra (Heerenveen 1967) woont in Den Horn en werkt in de stad Groningen. Hij is opgeleid aan de Academie voor Beeldende Kunst Minerva in Groningen van 1988 t/m 1993. Zijn werk bestaat uit een combinatie van installaties, video, fotografie en performance.
Arjen over Camera Batavia: ‘als een geheugenexperiment en om oude fascinaties opnieuw te doorleven maakte ik een reconstructie van de zolderkamer uit mijn jeugd. Het in kaart brengen van een jeugd vol nieuwsgierigheid en bouwlust, en het opnieuw ontdekken en beschouwen van de wereld om mij heen werden de basis van mijn zoektocht.
Het werk is een voorstel om de omgeving of een situatie opnieuw te zien’.
Verwachte realisatie: augustus 2018
Een uitgestrekt landschap waar een wulps gevormde dijk uit oprijst. Een enorm, met gras overdekt liggend vrouwelijk naakt van zo’n honderd meter lang en tot twintig meter hoog. Moeder de vrouw, de Hollandse deerne, dikke billen, volle borsten, melk en echte boter, schapen en boterbloemen; in één adem mals en sappig!
Mooi ligt ze met haar ‘vruchtbare’ vormen op de dijk. Met daarachter de kraamkamer van de pootaardappel en de bouwgrond van tal van andere groenten. Als onderdeel van de zeekering biedt ze zekerheid en veiligheid. Kortom een ‘Dijk Van Een wijf’!
Dit landart-project van Nienke Brokke op de dijk bij Holwerd vormt straks een zacht welkom voor alle reizigers van Ameland.
Het beeldend werk van kunstenaar Nienke Brokke heeft altijd een verhalend element. De studie theatervormgeving aan de Rietveldacademie heeft daar aan bijgedragen.
Zoals in het theater altijd een ‘gesamtkunstwerk’ is, werkt Nienke graag met meerdere kunstdisciplines die samen een geheel vormen. Door die verhalende kant ontwerpt Nienke Brokke naast landart en theater-decors ook onderwijsprojecten. Daarin kan ze goed inhoud met een kunstdiscipline verbinden.
Het landart-project ‘Dijk van een Wijf’ was haar afstudeerproject op de Rietveld- academie in 1997 en we werken er hard aan om het in 2018 daadwerkelijk te realiseren.
Voor meer informatie: NienkeBrokke
Verwachte realisatie: dit project is in ontwikkeling
Een expositie van het fotoproject ‘Blije Kerk’ van Maarten Boersema, predikant in Blije-Holwerd. In dit project brengt Boersema het leven van een dorpspredikant en het dorpsleven in een krimpregio in beeld. Het zijn spannende, inspirerende, mooie en ontroerende foto’s. Ze laten het leven van een individu in een dorpsgemeenschap zien en maken de rol van het geloof in een Noord-Friese dorpsgemeenschap zichtbaar.
Samen met Sense of Place exposeert Boersema in 2018 een deel van de foto’s. In de schuur van een oude authentieke boerderij wordt de sfeer van ‘Blije kerk’ op een bijzondere manier weerspiegelt. Hij laat er de meest aansprekende beelden zien: van schoonheid en afzichtelijkheid, van het kwade en het goede, van geluk en wanhoop.
Maarten Boersema (1986) begon in september 2014 met blijekerk.nl.
Na het behalen van de master theologie aan de Theologische Universiteit in Kampen, start hij in september 2014 als deeltijdpredikant in de gereformeerde kerk (vrijgemaakt) in Blije-Holwerd. Daarnaast ontwikkelt hij zich in de afgelopen jaren als fotograaf en tekstschrijver. Beeld en tekst van hem wordt o.a. geplaatst in MangementTeam, Discovery Magazine, Medisch Contact, Nederlands Dagblad, Huffington Post en The Scientist.
http://www.blijekerk.nl/
Realisatie: 01.05.2018 t/m 01.12.2018
Een zee van korenbloemen van Holwerd naar het Wad. Een project van kunstenaar Esther Kokmeijer. De initiatiefnemers van het project Holwerd aan zee willen met een doorbraak in de zeedijk de verbinding tussen de Waddenzee en het dorp Holwerd herstellen. Bloeiende helderblauwe korenbloemen bedekken in de zomer van 2018 (een deel van) het tracé van deze beoogde nieuwe waterweg en brengen daarmee symbolisch ‘Holwerd aan zee’.
Esther Kokmeijer (Brantgum 1977) studeerde af aan de Hogeschool der Kunsten in Kampen. Ze reist de hele wereld over. Ze onderzoekt in haar reizen de complexiteit van de wereld en wil deze in haar kunst opnieuw vormgeven. Met name de interactie tussen mens en landschap heeft haar aandacht.
Verwachte realisatie: zomer 2018
Een nieuwe wandelroute langs een bijzonder verhaal op een bijzondere plek aan de Waddenkust van Friesland.
In de nacht van 31 oktober 2006 is Noard-Fryslân Bûtendyks bij Marrum overstroomd. Er staan nog zo’n 150 paarden achter de dijk op een dobbe, ingesloten door het zeewater. Meerdere instanties proberen ze daar weg te halen, alle pogingen zijn zonder succes. Zes vrouwen gaan met hun eigen paarden naar de dobbe en krijgen het voor elkaar dat de kudde hen volgt naar het droge. Een bijzondere gebeurtenis.
Dit verhaal van de paarden van Marrum is gegrift in het collectieve geheugen van waddenminnend en paardenliefhebbend Nederland. In 2011 is een monument geplaatst ter herinnering aan de gebeurtenis met de paarden op de dobbe.
Op initiatief van Plaatselijke Dorpsbelang wordt naar deze dobbe een nieuwe wandelroute ontwikkeld die aansluit bij binnendijkse wandelpaden. Het project Noordoost aan het Wad, een initiatief uit 2016 van de Agenda Netwerk Noordoost (ANNO) van de DDFK-gemeenten, helpt bij de realisatie.
Noard-Fryslân Bûtendyks bestaat uit zomerpolders, dobben, zilte graslanden, slikvelden en kwelderwerken. Het gebied is ruim 4180 hectare groot. Er bevinden zich ook veel vogels. In de winter zijn de rotgans en de brandgans van de partij. Zij vinden in Noard-Fryslân Bûtendyks hun voedsel voor de winter. Maar er zijn hier ook weidevogels te vinden zoals de tureluur en de gele kwikstaart.
Zoutminnende planten zorgen voor de mooie kleuren in het gebied. Planten die er onder andere voorkomen zijn zeekraal, zeeaster, schorrekruid, spiesmelde, gewone zoutmelde, zeeweegbree, melkkruid, aardbeiklaver en zee alsem. Op de hoger gelegen delen komen er vooral zwenkgras, herfstleeuwentand en zilverschoon voor.
Dobbepaarden is een project in samenwerking met It Fryske Gea.
Realisatie: 15.07.2018 t/m 15.04.2019
Kunstwerken in de graanvelden van het Bildt.
Zomer 2018: wuivende graanvelden in het Bildt, het kleilandschap langs de Friese Waddendijk. In het graan tekeningen van verschillende Bildtse kunstenaars. Wat een ervaring in dit akkerlandschap, doorsneden door de rechte lijnen van dijken, vaarten en sloten. Kunstenaar Henk Rusman, initiatiefnemer van dit project, woont al jarenlang in het Bildt. Hier maakt Rusman zijn monumentale beelden van staal en steen die het landschap weerspiegelen. Maar zomers kijkt de kunstenaar uit over het graan, het trekt aan hem en al die jaren droomt hij van kunst in dat graan. In 2017 was er een voorproefje, samen met de kunstenaar Marco Goldenbeld maakte hij een kunstwerk geïnspireerd op de onmogelijke kubus van Escher. Voor 2018 heeft Rusman meerdere kunstenaars uit het Bildt gevraagd ontwerpen te leveren voor kunst in het graan.
Tijdens De Bildtse Aardappel weken 2018 zijn de kunstwerken te bekijken. Voor de liefhebbers vanaf het van 29 juni t/m 8 juli aanwezige reuzenrad!
Henk Rusman (1950) geboren in Hillegom, studeerde in Maastricht aan de Stadsacademie en de Jan van Eijck academie. Hij woont al tientallen jaren in het Bildt en won daar in 1993 de Bildtse Kultuurprijs. Hij is landelijk en internationaal bekend met zijn monumentale kunstwerken. Andere deelnemende kunstenaars: Bowe Roodbergen, ’t Bildt; Marco Goldenbeld, ’t Bildt; Rinus Roelofs, Hengelo; Hans Kuipers, Bunnik; Roland de Jong, Burgerburg; Ria Groenhof, Lemmer.
Verwachte realisatie: begin juni t/m eind juli 2018
De installatie ‘de mannen van Holwerd’ van kunstenares Linette Raven is een eerbetoon van Sense of Place aan de vier initiatiefnemers van het project ‘Holwerd aan Zee’. De installatie stelt een sluis met stromend water voor, met aan de binnenkant van de sluis de vier manshoge portretten. Bezoekers lopen door een corridor van aardappelkisten en staan dan oog in oog met deze bijzondere mannen.
Met ‘Holwerd aan Zee’ willen de initiatiefnemers de negatieve spiraal van leegloop en economische achteruitgang van het dorp keren. Er moet een doorbraak in de zeedijk komen en daarmee herstel van de verbinding tussen Waddenzee en achterland. Bewoners, wateringenieurs, ondernemers, kunstenaars en natuurliefhebbers, iedereen is enthousiast en wil er mee aan de slag. Een dynamisch samenspel tussen mens en natuur, water en land, oud en nieuw. Een economische kans voor het dorp en de hele regio en een ecologische kans voor het wad.
Portretfotograaf die met haar foto’s graag het verhaal vertelt van “gewone” mensen. Initieert en werkt graag binnen grote kunstprojecten, samen met anderen. O.a. bekend van “Fan twa kanten” met 182 portretten van eilandbewoners van Terschelling, manshoog gepresenteerd op buitenlocatie. En van “Pioniers van de Wieringermeer” met portretten van de eerste 40 bewoners van deze polder. Zie ook het Sense of Place project ‘Bildtstars en Eigenheimers’
http://www.linetteraven.nl/
Verwachte realisatie: vanaf mei 2018
Terpen zijn belangrijke verschijningen in het Fryske landschap. Ze spreken tot de verbeelding als het gaat om de geschiedenis, ze roepen vragen op als het gaat om archeologie en ze inspireren voor kunst, cultuur en toekomstige ontwikkelingen.
Al langere tijd dromen verschillende mensen over het ontwikkelen van de Terp fan de Takomst. Een nieuwe buitendijkse terp, om te onderwijzen, te onderzoeken, te historiseren, om er nieuwe en oude zilte teelten uit te proberen, te concerteren, er in stilte te zijn en om de verbeelding te laten spreken.
Het dorp Blije heeft het initiatief genomen om deze Terp fan de Takomst daadwerkelijk te realiseren. Het dorp, dat zich sterk verbonden voelt met het Wad, stelt in haar dorpsvisie ‘we willen weer met het gezicht naar de Waddenzee wonen, leven en werken’. Centraal element in die visie is het idee om buitendijks, ter hoogte van Blije een nieuwe terp te maken. Om een nieuwe belevingsplek te maken, om mensen naar dorp en waddenkust te trekken, om oude verhalen te vertellen en nieuwe verhalen te maken.
Dorpsbelang Blije, It Fryske Gea, het Terpencentrum (RUG) en Sense of Place hebben de handen ineen geslagen. Zij hebben een projectgroep gevormd om deze droom werkelijkheid te laten worden.
In 2018 worden de eerste concrete stappen gezet, het fundament van het pad gelegd en de eerste palen geslagen in het kader van het project ‘We wolle ús klaai werom’.
Het ontwerp voor de Terp fan de Takomst is van Observatorium Het is gemaakt als een ‘kunstwerk’ dat in iedere fase van het groeiproces tot de verbeelding spreekt en in iedere fase een bestemming is voor bewoners en bezoekers; een Groeiende Terp.
Terpen evolueerden van smal (5 meter) en laag (1 meter) naar breed en hoog (tot wel 10 meter). Van een terp met 1 huis naar een klein gehucht met een kerk. Dit proces van stapelen, laag op laag wil het Observatorium met de Groeiende Terp ervaarbaar maken en laten zien.
In de kwelder wordt met palen spiraalsgewijs de toekomstige vorm van de Terp getekend. Hij begint laag en eindigt hoog. De bouwfases liggen naast elkaar – en niet op elkaar – waardoor elke groeifase zichtbaar is en blijft. Er is een huisterp met kernpodium, er komt een dobbe met wal en de tekening van palen eindigt als een ontwikkelde terp. Het begin wordt gemarkeerd door een podium, het einde door een wal (als een dwarsdoorsnede) van houten palen op de uiteindelijke hoogte.
In de loop der jaren wordt de klei aangevoerd en langzaam maar zeker groeit de terp tot zijn gedroomde eindbeeld.
Verwachte realisatie: dit project is in ontwikkeling
Drie Streken is een houten getijdenobject van beeldend kunstenaar Marc van Vliet.
Vanuit drie windstreken wordt het kunstwerk ‘belicht’ door drie op kilometers afstand staande grote spiegels die de zon weerkaatsen. Op deze wijze tekenend met de zon, gebruikmakend van de krachten van het getij (en dus de maan), verandert het kunstwerk voortdurend van vorm. Vrijwel onzichtbaar vindt die verandering tweemaal per dag plaats.
Het houten kunstwerk kan door de bezoekers lopend worden bereikt. Bij eb over het wad, bij vloed over de honderd meter lange loopbrug. Het is een ontmoetingsplaats die per uur en per dag een andere kijk op de wijdheid van het Waddenlandschap biedt. Bij eb wordt de blik naar buiten gericht en als het vloed is naar binnen, naar het water.
Het object was in zijn eerste verschijningsvorm in 2015 te zien op Oerol. Nu is het doorontwikkeld en geschikt gemaakt om langs de Wadden te reizen. Tijdens Leeuwarden-Fryslân 2018 staat Drie Streken in de Waddenzee bij Hoek van de Bant.
Beeldend kunstenaar, theatermaker, vormgever. ’s-Hertogenbosch, 1961. Overschild, Groningen.
Autodidact in verschillende disciplines. Begonnen als vormgever. De afgelopen 17 jaar vooral bekend geworden door de locatievoorstellingen en installaties van theatergroep Tuig die zich kenmerken door de cross-over van beeld, beweging en geluid. De laatste jaren ligt de nadruk op landschappelijke installaties.
Verwachte realisatie: dit project is in ontwikkeling
Weinig mensen weten dat een groot deel van de bijna duizend terpen die ooit in Fryslân stonden, zijn afgegraven om met de ‘klaai’ van die terpen de veen- en zandgrond in armere gebieden te verrijken. Kanalen werden gegraven, spoorlijntjes aangelegd etc. De hele actie was een enorme operatie die je nauwelijks in de geschiedenisboeken terugvindt. Om deze geschiedenis uit de vergetelheid te halen, wordt onderzocht waar de klaai is gebleven en willen we uit alle streken symbolisch ‘klaai werom’.
Het dorp Blije bouwt aan de Terp fan de Takomst. In het najaar van Leeuwarden-Fryslân 2018, vraagt dit dorp aan alle dorpen en boeren uit het Noorden een schepje/kruiwagentje van de verdwenen klaai weer terug te brengen naar Blije. Met deze grond wordt de voet gelegd van de Terp fan de Takomst, een veilige, nieuwe ontmoetingsplek buitendijks. De terugkeer van de klaai wordt op een gedenkwaardige manier omlijst.
We wolle ús klaai werom is een eendaagse activiteit die bijzondere aandacht vestigt op de geschiedenis van het Friese landschap.
Realisatie: 18.09.2018
Licht, getijden, weidsheid, rust en ongelooflijke vergezichten. Bij de Kromme Horne komt alles bij elkaar. Betreed deze kromme pier bij Wierum en je bent te midden van slenken, kwelder en platen met het oneindige licht als metgezel. En aan het eind als een schip aan de horizon, ligt een sculptuur. Ga “aan boord” en loop door gangen met vensters naar onbekende bestemmingen…
Vanaf de zeedijk bij Wierum loopt straks een kromme 550 meter lange pier. Bezoekers kunnen wandelen over de pier, die grotendeels langs de oude pier loopt en deze beschermd tegen verder verval. Lopend boven het water en het slik en langs drie panoramische uitzicht- en verblijfsplekken ervaren ze de schoonheid van dit unieke landschap. De sculptuur oogt als een luchtspiegeling. Hier wordt het licht in een ruimte gevangen. Een ruimte die bescherming biedt tegen wind en zon en die het mogelijk maakt om het wad te ervaren.
Landschapsobject de Kromme Horne wordt voor en door mensen en in harmonie met de natuur gemaakt. De drie ‘rotondes met afslagen’ zijn de plekken waar het getijde gevangen wordt. Hier ontstaan zogenaamde spoelgaten die – door de werking van het getijde – in de loop der jaren een ander landschappelijk uiterlijk krijgen. Er zullen kwelders en slenken ontstaan. Bij de een komen mosselbanken, bij de ander vegetatie en de pier heeft het bijkomende effect dat de bestaande kwelders zullen aangroeien.
Om de levendigheid van het dorp te versterken nam in 2016 een aantal inwoners van Wierum het initiatief om de mogelijkheden voor nieuwe recreatieve voorzieningen te verkennen. Er zijn veel ideeën gelanceerd, er is gebrainstormd, verkend en geschetst. Duidelijk wordt dat er een ruimtelijk element moet komen dat de kwaliteiten van Wierum zichtbaar maakt: de kwelder, het wad, de eindeloze zeedijk, de rust, het tij, de kleuren, het licht, de unieke geschiedenis en de verbinding met vaar- en wandelroutes in de regio. Er wordt contact gelegd met Ruud Reutelingsperger van Observatorium. Met als uiteindelijk resultaat de Kromme Horne!
De Wierumers zien met dit project een lang gekoesterde wens in vervulling gaan!
Het ontwerp van de Kromme Horne is van Observatorium
Verwachte realisatie: dit project is in ontwikkeling
De foto-installaties “Bildtstars en Eigenheimers” geven een gezicht aan de aardappeltelers uit Friesland en Groningen. De aardappelteelt is sterk bepalend voor het karakteristieke landschap in de Waddenstreek. En de aardappeltelers zijn van betekenis voor de Friese en Groningse identiteit en cultuur. Daarnaast vervullen zij met hun land een belangrijke sfeerbepalende rol in het landschap in beide provincies. De portretten van Linette Raven geven hen een gezicht.
De portretten zijn, als onderdeel van het project Brug, Brêge, Bridge van de Friese Milieuraad in 2018 te zien onder bruggen in Dokkum. Met dit project wordt een groot deel van de Friese bruggen omgetoverd tot expositieruimte voor amateur- en professionele kunstenaars. Wachten voor een openstaande brug is zo niet langer een ergernis, maar een belevenis! Daarnaast zijn vanaf 2018 de eerste foto-installaties “Bildtstars en Eigenheimers” te zien op het erf van de aardappelboeren zelf.
Portretfotograaf die met haar foto’s graag het verhaal vertelt van “gewone” mensen. Initieert grote kunstprojecten en werkt daarbinnen graag samen met anderen. O.a. bekend van “Fan twa kanten” met 182 portretten van eilandbewoners van Terschelling, manshoog gepresenteerd op buitenlocatie. En van “Pioniers van de Wieringermeer” met portretten van de eerste 40 bewoners van deze polder.
http://www.linetteraven.nl/
Realisatie: april tot oktober 2018
In het oude binnenduingebied De Nollen in Den Helder ligt het ‘landschap van de verbeelding’. Een bestaand kunstproject dat is opgenomen in het Sense of Place programma. Ooit begonnen als een artistiek experiment in dit oude, verwaarloosde gebiedje, uitgegroeid tot het levenswerk van de kunstenaar R.W. van de Wint (1942-2006). Vijfentwintig jaar lang heeft hij hier gewerkt aan schilderingen, stalen sculpturen en monumentale bouwsels die verweven zijn met het duinlandschap. Plek en beeld samen geven betekenis aan het geheel. Het werk is gecompliceerd én eenvoudig, het bezit een grote vitaliteit en neemt de bezoeker visueel en fysiek volledig in beslag. In een wereld die steeds sneller verandert, wilde de kunstenaar een wereld oproepen van elementaire beelden die al eeuwenlang dezelfde zijn: het licht, de overgang van licht naar donker, de ervaring van kleur.
Deze door Van de Wint gecreëerde tuin is vergelijkbaar met de beeldentuin van Henry Moore bij Londen, Little Sparta in Schotland van Ian Hamilton Finlay en de kunstverzameling op Insel Hombroich bij Neuss.
Over R.W. van de Wint
Reindert Wepko (Ruud) van de Wint (1942-2006) heeft zich in 1980 teruggetrokken in het oude binnenduingebied De Nollen, nadat hij het exposeren in Europese musea achter zich had gelaten. De Nollen werd zijn levenswerk. Van de Wint is onder meer bekend door zijn schilderingen in de Tweede Kamer en plafondschilderingen in het stadhuis van Groningen en het werkpaleis van Koningin Beatrix, Paleis Noordeinde. Daarnaast heeft hij zo’n vijfendertig sculpturen gerealiseerd die verspreid door Nederland staan. In 2002 werd een tentoonstelling van zijn werk georganiseerd in het Kröller-Müller Museum in Otterlo: R.W. van de Wint. Clair-obscur. Zeven beelden.
Voor meer informatie: projectdenollen
De samenwerkende partijen Rijkswaterstaat, Gemeente Terschelling, Provincie Friesland, Wetterskip Fryslân, Staatsbosbeheer en Sense of Place zijn voornemens aan de zuidkant van Terschelling het kwelderlandschap te herstellen. Het Programmabureau Rijke Waddenzee (PRW) ondersteunt hen hierbij.
Het voorontwerp ‘Wadland’ was in 2015 opgesteld op Oerol door landschapsarchitect Bruno Doedens. Dit was een ontwerp met open structuren en een hoge belevingswaarde, geïnspireerd op het schilderij ‘Pier en Oceaan’ van Mondriaan. Een labyrint van haaks op elkaar staande hekwerken van gevlochten wilgentenen. Vijf weekenden lang bouwden 250 studenten en vrijwilligers eraan, en dan is dit nog maar een miniatuur van twee hectare.
Langs de Waddenkust van het eiland Terschelling komen van oudsher altijd al kwelders voor. Het oppervlakte aan kwelders langs de Terschellinger Waddenkust neemt de laatste decennia af. Dit is goed te zien bij de kwelders ter hoogte van Striep en het Sehaal. Deze zijn onderhevig aan stelselmatige afslag waardoor de ecologische kwaliteit en maatschappelijke beleving sterk zijn achteruitgegaan.
De wens ligt er voor het herstel en toename van de oppervlakte kwelder in de Waddenzee. Het gaat daarbij om kwelders met kenmerkende dynamische natuur en landschapsvorming. Sinds 2009, toen de Waddenzee Unesco Werelderfgoed werd, mag conventionele landaanwinning niet meer. Maar dit is een experiment met een langzame methode, zoals die zo’n honderd jaar geleden werd gebruikt op Terschelling. “Kwelders zijn bijzonder door hun biodiversiteit en culturele historie,” zegt Eva Souren van de Academie voor Bouwkunst. Ze is één van de studenten die meebouwden aan het project Wadland. “Het landschap is er een stuk dynamischer dan bij een dijk. Soms is het land, soms zee. In zo’n gebied krijgt een ander soort planten de kans om te pionieren. Er zouden mossel- en oesterbanken, zeegras en zeekraal op kunnen groeien.”
Het gebied heeft niet alleen een zeer waardevolle ecologische functie maar kwelders leveren ook waardevolle ecosysteemdiensten. We herstellen en ontwikkelen 30 hectare aan kwelder ter hoogte van de Strieperkwelder en ter hoogte van de hoog gelegen zone direct ten oosten van de Keagdam.
De Stuurgroep Kwelderherstel op Terschelling wil de Mondriaankwelder in 2018, het jaar van Culturele Hoofdstad, klaar hebben. De kwelders worden niet toegankelijk voor mensen, dat zou de natuur en de vogels te veel verstoren. Wel kunnen mensen voortaan over de weg langs de kwelders fietsen.
voor meer informatie: SLeM
Aanleg van Windwerk, door SLeM / Bruno Doedens. Een installatie waar menselijk handelen en natuurkrachten op boeiende wijze samenkomen. Geïnspireerd op de metamorfose-tekeningen van M.C. Escher transformeert het geometrische landschap van helmgrasveldjes.
Het belangrijkste thema is de duinvorming in het gehele Waddengebied.
De rijkdom van het waddenlandschap en haar eilanden is het gevolg van eeuwenlange dynamische landschapsvormende processen, waarbij zandophopingen en slibafzettingen het fundament hebben gevormd voor de eilanden zoals ze nu zijn. De laatste jaren wordt binnen het ‘Dynamisch Kustbeheer’ de dynamiek van deze landschapsvormende processen geleidelijk meer als kans gezien om de kustzone mee te laten groeien met de stijgende zeespiegel door klimaatverandering, een ‘zachte kust’.
Met Windwerk beoogt SLeM, binnen het kader ‘zachte kust’, met de samenwerkende partijen de landschapsvormende processen van de duinen cultureel aan te jagen en onder de aandacht te brengen. Daarmee worden zowel het begrip en de schoonheid van de dynamische processen die het waddengebied en Terschelling doorlopend vormen en vervormen vergroot.
Windwerk was in 2016 en 2017 een tijdelijk en tot de verbeelding sprekend landschap dat als aanjager fungeerde voor de ontwikkeling van het duinlandschap van Terschelling en de overige Waddeneilanden in Nederland, Duitsland en Denemarken.
Voor meer informatie zie ook SLeM
